Weerstand wijst er vaak op dat iets niet gezegd mag worden. Mensen die weerstand vertonen verdedigen vaak iets wat de moeite waard is om te verdedigen, maar meestal zijn we geneigd er niet naar te willen luisteren, en zien we dat als verloren tijd en energie. Juist in een vroeg stadium met elkaar in dialoog gaan, zorgt ervoor dat standpunten niet polariseren, maar dat redenaties en inzichten met elkaar gedeeld kunnen worden. Op deze manier komen standpunten niet vast te zitten maar ontstaat er zogenaamde ‘rolfluïditeit’. Wanneer we spreken over ‘rollen’, hebben we het over ‘sociale rollen’ (zoals vader, moeder, dochter),  ‘functionele rollen’ (zoals leidinggevende, onderzoeker, ondersteuner),  ‘persoonlijkheidsrollen’ (zoals doordouwer, grapjas en verbinder) maar ook alles wat er nog meer in een groep kan zijn. Zoals gevoelens, gedachten, thema’s, rollen, ideeën, meningen, gedragingen, ziektes, dromen etc. We kunnen meerdere rollen tegelijk zijn. Zo kun je bijvoorbeeld wel in een vergadering willen zijn, en ook niet (want je zou ook wel je mailbox willen opschonen). Of bijvoorbeeld het een goed idee vinden om te bezuinigen en het ook een goed idee geven om geld uit te geven om te innoveren.

Én-én denken
We ervaren over het algemeen spanningen in een groep indien standpunten vastzitten en rolfluïditeit niet mogelijk is. Ik vind het een uitdaging om rolfluïditeit in teams te bevorderen. Samen met de groep onderzoek ik bijvoorbeeld welke beelden betrokkenen hebben ten aanzien van een abstracte verandervraag of welke tegenstelling in de groep het meeste pijn doet. Door beelden te delen of de tegenstelling weer bespreekbaar te maken en de wijsheid aan beide kanten te verkennen, ontstaat binnen de groep rolfluiditeit en ruimte voor groei en vernieuwing. Rollen, patronen, meningen, gedachten en individuen vloeien als het ware in elkaar over en vormen samen één geheel. Of-of denken wordt én-én denken. Bij én-én denken staan alle waarheden en realiteiten voortdurend tot onze beschikking, informatie en invalshoeken liggen voor het oprapen, en al het potentieel wordt benut. Als begeleider draag ik bij aan het bevorderen van rolfluïditeit, zodat er ruimte ontstaat en er van daaruit verbinding, motivatie en energie om met elkaar aan de slag te gaan. De samenwerking wordt als veel plezieriger ervaren, wijsheid en talenten van mensen worden optimaal benut en organisaties en teams groeien in hun prestaties.

Het échte gesprek
Ik realiseer me dat het soms spannend is om het échte gesprek te voeren. Maar hoe mooi is het om het échte gesprek met z’n allen tijdens de vergadering zelf te voeren in plaats van met die ene collega bij het koffiezetapparaat? Dat wat (nog) niet gezegd is (de onderstroom) tijdens de vergadering, is vaak duidelijk voelbaar en is meestal de oorzaak van het ‘gedoe’  en het feit dat de gewenste verandering niet gerealiseerd wordt. Ik zie dat veel mensen wel voelen dat er spanning is, maar niet zo goed weten hoe dit bespreekbaar te maken. De sleutel ligt vaak in meer congruentie realiseren tussen wat je denkt en wat je zegt. Door meer te zeggen wat je denkt, je redeneringen navolgbaar te maken en je beeldvorming te toetsen, draag je bij een aan veilige en lerende omgeving.  Als begeleider creëer ik een setting om dit te oefenen en te leren. Ik ondersteun de groep in een open, respectvolle en veilige setting om ook dat wat nog niet gezegd is, (meer) bespreekbaar te maken. Want als gezegd wordt, wat gezegd moet worden, komt iets wat al tijden vast zit, ineens in beweging!